عسل گون چیست؟

عسل گون یکی از انواع عسل‌های تک‌گیاه است که از شهد گل‌های گیاه گون (گون گز یا گون زرد) تولید می‌شود. این عسل به‌طور عمده در مناطق کوهستانی ایران، از جمله فلات مرکزی، رشته‌کوه زاگرس و ارتفاعات چهارمحال و بختیاری برداشت می‌شود. زنبورهای عسل با تغذیه از گل‌های این گیاه، عسلی با ویژگی‌های منحصر به فرد تولید می‌کنند.

رنگ عسل گون بسته به منطقه‌ای که از آن برداشت می‌شود، از زرد کم‌رنگ تا طلایی متغیر است. در نواحی‌ای مانند سی‌سخت و کوهرنگ که پوشش گیاهی گون فراوان است، این عسل رنگ طلایی درخشانی دارد و طعم آن اصیل و دلنشین است. عطر مطبوع و طعم ملایم این عسل، آن را به گزینه‌ای محبوب برای بسیاری از افراد تبدیل کرده است.

فصل برداشت این نوع عسل معمولاً از اوایل تابستان آغاز شده و تا اواخر این فصل ادامه دارد. عسل گون در دسته عسل‌های میانه‌رس قرار می‌گیرد، به این معنی که در شرایط مناسب و نگهداری در محیط خنک، بین ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد تا فرآیند رس‌بستن آن تکمیل شود.

این عسل نه تنها به دلیل خواص درمانی خود ارزشمند است، بلکه به دلیل طعم لطیف و دلپذیری که دارد، در میان ایرانیان، به‌ویژه کودکان و بانوان، بسیار پرطرفدار است.

گیاه گون (Astragalus) چیست؟

گیاه گون با نام علمی (Astragalus) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند و پرکاربرد در ایران و برخی نقاط دیگر جهان محسوب می‌شود. این گیاه به دلیل خواص درمانی گسترده و کاربردهای متنوع آن در صنعت زنبورداری و دام‌پروری شناخته شده است. در ایران، گونه‌های متعددی از گون در ارتفاعات مختلف، به‌ویژه در نواحی کوهستانی زاگرس، فلات مرکزی و سایر مناطق رشد می‌کنند.

علاوه بر خواص دارویی، گون یکی از منابع غنی شهد به‌شمار می‌آید و در صنعت زنبورداری نقشی حیاتی دارد. به دلیل تراکم بالای این گیاه و تولید شهد باکیفیت، زنبورها از آن به‌عنوان یکی از منابع اصلی تغذیه خود استفاده می‌کنند و به همین دلیل، گون سهم مهمی در تولید عسل دارد.

زمان برداشت گیاه گون:

زمان برداشت گیاه گون برای زنبورداران و تولیدکنندگان عسل، یکی از مهم‌ترین دوره‌های سال به شمار می‌آید، به‌ویژه در مراتع کوهستانی ایران که این گیاه به‌طور گسترده رشد می‌کند. برداشت عسل گون معمولاً در میانه تابستان، یعنی ماه‌های تیر و مرداد، انجام می‌شود. میزان شهددهی گل‌های گون در این دوره، نقش کلیدی در میزان و کیفیت تولید عسل دارد. در سال‌هایی که شهددهی مطلوب باشد، امکان برداشت عسل خالص گون فراهم است، اما در صورت کاهش میزان شهد، زنبورداران بیشتر به تولید عسل چندگیاه کوهستانی روی می‌آورند.

یکی از نکات قابل توجه درباره عسل گون این است که شرایط ایده‌آل برای تولید آن معمولاً هر دو سال یک‌بار فراهم می‌شود. با این حال، گاهی پیش می‌آید که در بازه‌های زمانی طولانی‌تر، مثلاً هر ۱۰ تا ۱۵ سال، شرایطی استثنایی ایجاد شود که امکان برداشت عسلی کم‌نظیر را به وجود آورد. برای نمونه، در تابستان سال ۱۴۰۰، باوجود خشکسالی شدید، گیاه گون گزانگبین در مراتع زاگرس شهددهی فوق‌العاده‌ای داشت و این فرصت را برای زنبورداران فراهم کرد تا عسلی خالص و باکیفیت برداشت کنند.

در نهایت، شرایط اقلیمی و محیطی تأثیر مستقیمی بر کیفیت و کمیت عسل گون دارد. به همین دلیل، برنامه‌ریزی دقیق و آگاهی از شرایط جوی می‌تواند به زنبورداران کمک کند تا در بهترین زمان ممکن، عسل با بالاترین کیفیت را برداشت کنند.

مناطق رشد گیاه گون در ایران:

گیاه گون یکی از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی در ایران به شمار می‌رود که به دلیل شرایط متنوع اقلیمی و جغرافیایی کشور، در مناطق مختلفی پراکنده شده است. بیشترین تراکم این گیاه در مناطق زاگرس و رشته‌کوه‌های مرکزی ایران دیده می‌شود. گون، به‌عنوان یک گیاه خشکی‌پسند، با محیط‌های کم‌آب و شرایط اقلیمی خشک سازگار است و اغلب در ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متر رشد می‌کند. برخلاف جنگل‌های هیرکانی که تنها چند گونه محدود از گون در آن یافت می‌شود، در مناطق خشک‌تر ایران گونه‌های متعددی از این گیاه حضور دارند.

خواص عسل گون: چرا باید در رژیم غذایی شما باشد؟

1-خواص عسل گون برای تقویت سیستم ایمنی بدن:

عسل گون با دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند فلاونوئیدها و پلی‌فنول‌ها، بدن را در برابر آسیب‌های رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. این ترکیبات با افزایش فعالیت سلول‌های ایمنی، مقاومت بدن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها تقویت کرده و به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کنند.

2-خواص عسل گون گز برای کاهش التهابات و تسکین درد:

ترکیبات ضدالتهابی موجود در عسل گون، مانند فنیل‌الکل‌ها و فلاونوئیدها، به کاهش التهاب و دردهای ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتریت و مشکلات گوارشی کمک می‌کنند. این ترکیبات از طریق مهار مولکول‌های التهابی، روند بهبودی را تسریع کرده و باعث کاهش دردهای مزمن می‌شوند.

3-فواید عسل گون گز برای سم‌زدایی و بهبود عملکرد کبد:

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در عسل گون، از جمله پلی‌فنول‌ها، به کاهش اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد بر کبد کمک می‌کنند. این عسل فرآیند سم‌زدایی را تسریع کرده و عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد. همچنین، از تجمع چربی و ایجاد بیماری‌های کبدی پیشگیری می‌کند.

4-فواید عسل گون گز برای تقویت سلامت قلب و عروق:

عسل گون با کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL)، سلامت قلب را بهبود می‌بخشد. ترکیبات فعال آن، فشار خون را تنظیم کرده و از گرفتگی عروق جلوگیری می‌کنند. این ویژگی‌ها خطر بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش می‌دهند و جریان خون را تقویت می‌کنند.

5-مبارزه با عفونت‌ها و تقویت فلور روده:

عسل گون خاصیت آنتی‌باکتریال طبیعی دارد که به از بین بردن باکتری‌های مضر و تقویت باکتری‌های مفید روده کمک می‌کند. این عسل حاوی هیدروژن پراکسید و ترکیبات ضدعفونی‌کننده است که برای مقابله با عفونت‌های گوارشی و تقویت سیستم ایمنی بسیار مؤثر هستند.

6-خواص عسل گون گز برای تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر:

ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی عسل گون با محافظت از سلول‌های مغزی، خطر آسیب‌های اکسیداتیو را کاهش می‌دهند. این عسل باعث افزایش جریان خون به مغز شده و عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد. مصرف مداوم آن می‌تواند از بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر جلوگیری کند.

طبع عسل گون: گرم و معتدل با خواص متعادل‌کننده

عسل گون طبعی گرم و معتدل دارد که آن را برای اکثر مزاج‌ها، به‌ویژه افراد با طبع سرد، مناسب می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که عسل گون تعادل مزاجی ایجاد کرده و به بهبود عملکرد سیستم‌های بدن کمک کند.

چرا عسل گون طبع گرم و معتدل دارد؟

منشأ گیاهی: گیاه گون، که زنبورها شهد آن را جمع‌آوری می‌کنند، دارای مزاج گرم و خشک است. این ویژگی به‌طور طبیعی به عسل آن نیز منتقل می‌شود.
فرآیند طبیعی تولید: هنگام تبدیل شهد گیاه گون به عسل، ترکیبات طبیعی حفظ شده و برخی خواص آن تقویت می‌شوند، که در نتیجه، طبع آن معتدل‌تر می‌شود.
اثر بر بدن: عسل گون با افزایش گرمای داخلی بدن، مخصوصاً در فصل‌های سرد، به متعادل‌سازی مزاج و تقویت انرژی بدن کمک می‌کند.

عسل گون برای چه افرادی مناسب است؟

• افرادی که دچار سردی بدن هستند، می‌توانند از عسل گون برای افزایش انرژی و بهبود گردش خون بهره ببرند.
• کسانی که طبع گرم دارند، باید در مصرف آن تعادل را رعایت کنند تا دچار گرمی بیش‌ازحد نشوند.

راهنمای خرید عسل گون: نکات مهم برای انتخاب بهترین محصول

عطر و طعم عسل گون گز:
عسل گون گز دارای طعمی ملایم و خوشایند است که در مقایسه با عسل‌هایی مانند آویشن، که طعمی تند دارند، همه‌پسندتر است. اگر عسل خریداری‌شده طعم غیرعادی، اسانس‌گونه یا تلخ داشت، احتمالاً ناخالصی دارد و طبیعی نیست.

بررسی میزان ساکارز:
یکی از روش‌های تشخیص طبیعی بودن عسل، میزان ساکارز آن است. عسل گون گز اصل معمولاً ساکارز کمتر از ۵ درصد دارد، اما انواع باکیفیت مانند گون زرد و گون گز (گزانگبین) معمولاً ساکارز بین ۱ تا ۳ درصد دارند. هنگام خرید عسل گون گز، درخواست برگه آزمایشگاهی از فروشنده معتبر داشته باشید تا از کیفیت محصول اطمینان حاصل کنید.

قیمت عسل گون گز در سال ۱۴۰۳:
عسل گون گز دارای قیمتی متعادل است، اما اگر قیمتی بسیار پایین‌تر از حد معمول مشاهده کردید، احتمال تقلبی بودن آن بالاست.
حداقل قیمت هر کیلو عسل گون گز: بین ۲۸۰ تا ۴۵۰ هزار تومان
عسل‌هایی با قیمت کمتر از این بازه، معمولاً تغذیه‌ای یا تقلبی هستند. برای اطمینان از کیفیت، خرید خود را از فروشندگان معتبر و دارای ضمانت آزمایشگاهی انجام دهید.

قیمت عسل گون: عوامل مؤثر و راهنمای خرید با قیمت مناسب

کیفیت و اصالت عسل گون
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت عسل گون گز، کیفیت و طبیعی بودن عسل گون است. عسل‌هایی که به‌صورت ارگانیک و بدون افزودنی برداشت می‌شوند، قیمت بالاتری دارند.

ویژگی‌های عسل گون گز باکیفیت:

• رنگ زرد روشن (هرچه تازه‌تر، روشن‌تر)
• قوام مناسب و غلیظ بودن
• عدم وجود شکر یا ناخالصی در ترکیب

محل تولید و برداشت
منطقه‌ای که عسل از آن برداشت می‌شود، نقش مهمی در قیمت دارد. عسل‌های برداشت‌شده از مناطق کوهستانی مانند سی‌سخت، کوهرنگ، شهرکرد و فریدن معمولاً گران‌تر هستند. دلایل این تفاوت قیمت:

• دسترسی دشوار به مناطق برداشت
• تراکم بالای گیاه گون در این مناطق
• کیفیت بالاتر شهد گیاهان بومی

تأثیر زمان خرید (ابتدا و انتهای فصل):
عسل گون در اواسط تابستان برداشت می‌شود. به دلیل عرضه بالا در این دوره، قیمت مناسب‌تر است. اما با گذشت زمان و کاهش ذخایر عسل، به دلیل افزایش تقاضا، قیمت نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، خرید در فصل برداشت، قیمت بهتری را برای شما به همراه دارد.

نوع بسته‌بندی و حجم خرید:
بسته‌بندی‌های شیشه‌ای و لوکس معمولاً قیمت بالاتری دارند.
خرید عسل در حجم بیشتر باعث کاهش هزینه به ازای هر کیلوگرم می‌شود.

 

منبع:

مقاله علمی در مورد عسل گون گز

عسل گون گز، یک انتخاب طبیعی برای سبک زندگی سالم